We doen het vrijwel allemaal, of hebben het in het verleden gedaan: zuigen aan 's overheids tiet. We betalen er ook flink voor, dus dan mag het toch? Als alle belastingen, heffingen, accijnzen en naheffingen verrekend zijn mogen we blij zijn als we de helft van ons geld over hebben. We betalen op Scandinaviërs na zo'n beetje het meest belasting ter wereld. Onze overheid is dan ook mássief. Werkelijk elke politieke partij heeft heilige huisjes die voor het zij links, het zij rechts overeind gehouden moeten worden. Zorg- en huurtoeslag voor de PvdA, de HRA voor de VVD, ga het rijtje maar af.
Ikzelf ontvang vrij goedkoop en vrij goed onderwijs aan de universiteit. Ik begrijp dat de overheid me enorm steunt en elke 24e van de maand ben ik dan ook blij als mijn saldo weer éventjes boven de nul uitkomt. Maar toch wringt er iets. Of het nou links of rechts is, overal wordt geklaagd – en terecht – over de vele subsidies, uitkeringen, overlegclubjes, vergoedingen, ontheffingen, vergunningen, bureaucratie, et-ce-te-ra. Onze overheid heeft, welke partijen ook aan de macht zijn, maar één doel: zichzelf rechtvaardigen.
Zonder problemen om op te lossen zou er namelijk geen overheid nodig zijn. In de praktijk betekent het vaak echter dat de overheid op grote maatschappelijke problemen decennia niet thuis geeft, terwijl dingen die de bevolking helemaal niet zo hoeft opeens prioriteit één moeten zijn. Echte problemen zijn namelijk eng, en worden door de vierjarenclubjes die we steeds maar weer kiezen meestal voor zich uitgeschoven. Volgende regering, hun probleem. Als er al maatregelen worden genomen blijken die achteraf meestal onjuist of zelfs tegengesteld te werken. Fouten worden verdoezeld, schuld weggemoffeld. Jij een baantje hier, jij daar, iedereen happy. Behalve de kiezer.
Voortdurend prioriteit leggen bij zaken die de burger eigenlijk niet wil om de aandacht af te leiden van échte problemen, dat fenomeen ontstijgt de huidige overheid. We zouden met z'n allen bést zonder de CO2-hype kunnen overleven – een tv doet het immers ook op kernenergie, de Afghanen kunnen het hopelijk ook wel zonder ons af, we krijgen met z'n allen nog heel wat kwartjes van Kok terug, Europa is een hártstikke tof, maar ontzettend hol vat – wat was er ook weer mis met het Verdrag van Schengen? –, rechts vindt die uitkeringstrekkers maar niks en links wil de HRA weg en hogere belastingen voor rijken en bedrijfsleven, zodat dat, inmiddels opgeslokt in een wéér groter wordende overheid, toebedeeld kan worden aan 'degenen die het al zo moeilijk hebben'.
Een nieuw fenomeen – iets van de afgelopen anderhalve decennia, eigenlijk – is 'het ministertje dat wel even iets technologisch invoert'. Of dat nou de DNA-database is, of die voor vingerafdrukken, het biometrisch paspoort, de OV-chipkaart, het Elektronisch Patiëntendossier, rekeningrijden, DigiD, cameratoezicht, het vernieuwde burger-'service'-nummer of het te grabbel gooien van privacy, dat maakt weinig uit. Het telt allemaal bij elkaar op. Overal hijgt de gretige overheid in de nek van burgers, om ze nóg meer te kunnen controleren, reguleren en algeheel wántrouwen. De burger is slechts nog het melkkoetje van de overheid, verder mag-ie z'n bek dicht houden en werken met z'n donder. Dat kan ook niet anders – grotere schuld vanwege de crisis betekent meer rente, overheid die nog steeds gestaag groeit moet harder burgers uitknijpen, verzet harder ontkennen of de kop indrukken.
En overal klinkt het nog: “Ik heb niks te verbergen. Als de overheid mij in de gaten wil houden en registreren voor veiligheid of gemak, dan gaan ze hun gang maar. Ik doe niks illegaals.” Ondertussen bliept over vijf jaar iedereen die de autosleuteltjes aanraakt of het OV instapt een signaaltje richting Vadertje Staat. Ga rustig slapen, hier ben ik, uw burger. Knijp mij maar uit. Volg me beter dan de Stasi. Infiltreer mijn persoonlijke leven, tap alles af wat je kunt vinden zonder toestemming te hoeven vragen, want IK heb NIKS te verbergen.
Niks?
We gaan met z'n allen, als we niet opletten, naar een politiek systeem waarin de burger schuldig is tot onschuld bewezen is. Deze week kwam een voorstel in het nieuws over het streamen van pedofilie of ander geblacklist materiaal; toevallig een verboden site op jouw IP? Computer in beslag, jij in 't gevang. Hoe je er ook op kwam. Vragen worden later gesteld. Dit soort initiatieven, over de gehele linie van het overheidswezen eigenlijk, worden véél te vaak door Kamermeerderheden aangenomen. We werken toe naar een land waar de burger speelbal is van Vadertje Staat, belastingen van loon ingehouden kunnen worden, computers uitgelezen, telefoons afgeluisterd. De Staat staat hierbij veelal bóven justitiële bemoeienis. Dat dit alles een groot gevaar en een gruwelijk hellend vlak is, hoef ik niet uit te leggen. Gretig grijpt de overheid naar enge dreigingen – zeespiegel stijgt, terrorisme, dom Frans meisje spingt van Nemo-brug – om meer controle uit te oefenen en daarmee nog meer haar eigen bestaan te rechtvaardigen. Hoe groter de overheid immers, hoe belangrijker.
Een paar jaar geleden was er een hele grote demonstratie tegen de individualisering in de samenleving. De minister die verantwoordelijk was zei hierop: “100.000 man? Dan zijn er blijkbaar 15,9 miljoen die er geen erg in hebben, want die hoor je niet.” Precies die arrogantie zou keihard afgestraft moeten worden. En juist omdat de overheid zo'n massieve moloch is waar geen burger meer omheen kan, een blok aan het been dat je vanaf geboorte tot ver na de dood met je meesleept.
Ondertussen is er in de politiek niemand die zegt: kan het niet wat minder? Is het niet een idee om een grootschalige inventaris te doen, voor mijn part door KPMG of zo, en te kijken wat er al per direct geschrapt kan worden? Wie komt er met een goed analytisch plan om de overheid stapsgewijs tot zo klein mogelijk te reduceren? Macht zorgt altijd voor een drang naar meer macht in de mens, helaas is dat dierlijke aspect er nog niet evolutionair uitgefokt. Een overheid lijkt me daarom vrijwel altijd, welke Trias Politica of Verlichting je er tegenaan gooit, gedoemd om te groeien. Te overrompelen. Te censureren. Daarom zeg ik: de schaar erin.
Het is niet de bedoeling dat mensen onverhoopt overlijden door bijvoorbeeld het gebrek aan onderdak of voedsel. Ook op medisch en educatief vlak kunnen we het ons als Westerse competitieve samenleving niet veroorloven dat er mensen buiten worden gesloten. Daarnaast is het onderhouden van onze infrastructuur wellicht een goed idee. Op die punten zou een overheid kunnen komen kijken. De politie moet natuurlijk blijven functioneren, een -klein- leger blijft handig en zo zijn er nog een paar dingetjes, maar het overgrote merendeel van de huidige regels zou geschrapt kunnen worden. Over time.
Voor mijn part spreken we af dat we Papa Staat bijvoorbeeld 50 procent verkleinen in 25 jaar. Waar blijft het plan, de denktank, de oproep, de partij? Is dit niet een gapend gat op de rechterflank waar VVD of D66 in zou kunnen springen? Een reductie met de helft zou elke Nederlander, van 0 tot 112, 10.000 euro per jaar schelen. Geld dat weer geïnvesteerd, geconsumeerd of gespaard kan worden. 150 miljard per jaar. En waar blijft de roep om te werken naar een Nationale SPAARPOT in plaats van Schuld? We betalen ons scheel aan rente – 25, 30, 35 miljard per jaar, elk jaar meer – aan het toch al volledig zelfverrijkte bankwezen. Laten zij óns maar betalen! Aflossen die schuld dus, zo spoedig mogelijk. En vervolgens sparen en rentenieren van je pot geld. Zoals China dat al jaren slim doet – geld laten werken als bonus, niet als last. We zijn er rijk zat voor, de prioriteiten liggen er alleen niet. Zoals gewoonlijk.
Ik zeg niet dat ik anarchistisch ben, want dat ben ik niet. Eerder radicaal liberaal. Een bepaald gecentraliseerd gezag moet er zijn om stabiliteit te waarborgen. Maar geef de macht dan zoveel mogelijk aan de burger, laat het kleinschalig, zorg voor betere verantwoording. En laat elkaar in gódsnaam met rust. Een overheid zou als een aardige zuster moeten zijn. Een behulpzaam muurbloempje dat naadloos en geruisloos op de achtergrond meewerkt als het nodig is. Nu is de staat meer de twee zware jongens die mijn huis in elkaar komen trimmen als ik morgen het geld niet heb. Een briesend paard, een dolle stier is ze aan het worden.
Waar is het Nederland van polderen, van leven en laten leven, van nuchterheid, vindingrijkheid en pragmatisme gebleven? Waar is de back to basics-partij? De demonstraties tegen de bemoeienis? Blijven we écht eeuwig elke demonstratie de hel in wensen, terwijl we de rest van het internet vol klagen over die rot-Balkenende? Elke maand is er wel weer een nieuwe maatregel die de burger angst en woede in zou moeten boezemen, maar elke keer weer praat Nova of de RTL het goed met een dom statistiekje hier of een of andere expert daar en slaapt Nederland blijkbaar rustig verder. We lijken van liberaal pragmatisme weg te zakken naar radicaal nihilisme. Het baart me werkelijk zorgen. Gaan we d'r nog wat aan doen, of moeten we de hoop maar opgeven?
Gelukkig heeft daar het merendeel een onpartijdige blik op zaken 
Kan alleen maar lachen om Geertje. Die bouwt ze waarschijnlijk alleen bij marrokkaanse automobilisten in om te kijken of ze richting landsgrens gaan de ja of de nee.
), maar op die manier kun je nooit een verandering doorvoeren. Afschaffen van de BPM zou dan ook niet kunnen. Immers niet eerlijk voor de mensen die nu een auto met de volle mep aanschaffen.